Nasze badania
Żywność jest nieodzownym elementem życia ludzkiego i kluczowym warunkiem jego istnienia. Jeszcze do niedawna mogło się wydawać, że jedynym problemem ludzkości związanym z żywnością jest niewystarczająca podaż żywności bezpiecznej – rozumianej jako żywność pozbawiona wszelkich czynników szkodliwych, mikroorganizmów oraz toksycznych substancji chemicznych lub zawierająca te składniki w tolerancyjnych ilościach dla organizmu człowieka. Jednak wskutek ewolucji od rolnictwa tradycyjnego do znacznie efektywniejszego rolnictwa nowoczesnego, szczególnie w państwach wysokorozwiniętych, podaż żywności spełniającej te kryteria znacznie wzrosła. Sposób produkcji, struktura rolnictwa i szereg innych czynników wpływających na to, co finalnie znajduje się na talerzu konsumenta uległy daleko idącym zmianom.
Jak wskazuje WHO stopniowe opanowywanie większości groźnych chorób zakaźnych nękających ludzkość od zarania jej dziejów, a także całkowita likwidacja zachorowań na niektóre z nich, pozwoliły w drugiej połowie dwudziestego wieku zwrócić uwagę na rozpowszechnienie i etiologię chorób niezakaźnych, które są ściśle związane między innymi ze spożywaną żywnością. Początkowy entuzjazm związany z możliwością masowej produkcji żywności wysokoprzetworzonej stopniowo gasł wraz z doniesieniami naukowymi dotyczącymi skutków zdrowotnych jej spożywania. Obecnie widać znaczną poprawę świadomości żywieniowej konsumentów. Szukają oni żywności, która będzie nie tylko bezpieczna w tym wąskim rozumieniu wskazanym wyżej, ale też umożliwi im zachowanie zdrowia w perspektywie długoterminowej. Rynek nie znosi próżni, zatem wzmożone zapotrzebowanie spotkało się z reakcją producentów żywności, którzy próbują zaspokoić nowe wymagania konsumenckie – potrzebę „zdrowej żywności”. Pomimo ogromu regulacji dotyczących żywności, to pojęcie „zdrowej żywności” nie jest ujęte w żadne ramy prawne, a i jego rozumienie przez społeczeństwo jest niejednoznaczne. Czym zatem jest „zdrowa żywność” według społeczeństwa i co na to nauka?
Zarysowane powyżej zmiany w tzw. środowisku żywnościowym są obiektem wieloletnich zainteresowań naukowców wchodzących w skład zespołu badawczego. Nawiązana w tym zakresie współpraca naukowa utwierdziła badaczy, że badania nad spożywaną przez społeczeństwo żywnością mają znacznie większą użyteczność naukową i potencjał wpływu na rzeczywistość, gdy podejmowane są interdyscyplinarnie. Ponadto doktorant biorący udział w projekcie (Jakub Ali Farhan) jest w trakcie tworzenia rozprawy doktorskiej z zakresu prawa żywnościowego Unii Europejskiej.
Wyniki zaprojektowanych badań naukowych zostaną przekazane do sfery społeczno-gospodarczej między innymi w ramach otwartych, powszechnie dostępnych seminariów. Podczas tych seminariów uczestnicy będą mieli możliwość nawiązania kontaktów z zespołem badawczym w celu podjęcia dalszej współpracy w przedmiocie objętym projektem.
Zorganizowane zostaną trzy seminaria, podczas których będą omawiane wyniki badań:
- socjologicznych,
- prawniczych,
- biochemicznych i medycznych,
Ponadto zorganizowane zostanie seminarium popularyzatorskie z zakresu funkcjonujących przejawów samoregulacji w sektorze żywnościowym i korzyściach wynikających z dobrowolnych zobowiązań, a także innych pokrewnych dobrych praktyk.
Wyniki z przeprowadzonego projektu zostaną spopularyzowane przez opublikowanie podcastów, w których będą omawiane konkretne rezultaty badawcze. Ponadto wydane zostaną dwie monografie naukowe. Autorzy podejmą też działania w celu publikacji częściowych wyników badań w punktowanych czasopismach Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN), jednak z uwagi na typowe cykle publikacyjne, w projekcie zaplanowano je jako wartość dodaną, a nie wskaźnikową. Podobnie rzecz się ma z wystąpieniami na bieżących dostępnych konferencjach, które pozwolą na zwiększenie oddziaływania naukowego ponad 4 zaplanowane w projekcie seminaria.
Monografie będą dostępne do praktycznego wykorzystania zarówno przez społeczeństwo, jak i przedsiębiorców z sektora żywnościowego, instytucje publiczne czy np. podmioty zajmujące się kwestiami konsumenckimi.
Publikacje naukowe, które powstaną na podstawie badań zrealizowanych w projekcie będą pierwszą formą upowszechnienia rezultatów wnioskowanego przedsięwzięcia. Również seminaria zorganizowane w ramach niego będą służyć jego popularyzacji. Zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że będą one miały charakter otwarty i dostępny dla każdego zainteresowanego problematyką projektu. Efekty pracy w ramach danego przedsięwzięcia będą analizowane i opisywane na stronie jemu poświęconej. Zostaną tam przedstawione cele projektu oraz realizowane na bieżąco działania i inicjatywy. Przewiduje się także szereg publikacji internetowych i medialnych np. w portalach w stacjach radiowych lokalnych jak i krajowych, na stronach www Wydziału Prawa, Uniwersytetu w Białymstoku, Fundacji Prawo i Partnerstwo, Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, a także na ich mediach społecznościowych.
Celem przewodnim projektu jest zbudowanie współpracy między podmiotami z obszaru nauki a podmiotami działającymi w sferze społeczno-gospodarczej, tj. przedsiębiorstwami z sektora żywnościowego, instytucjami publicznymi lub innymi podmiotami zajmującymi się kwestiami konsumenckimi.
W ramach tego założenia zorganizowana zostanie seria seminariów, podczas których przedstawione zostaną wyniki przeprowadzonych badań naukowych – obejmujące obszary przedmiotowe interesujące z perspektywy wyżej wskazanych podmiotów, a także praktyczne informacje z zakresu samoregulacji w sektorze żywnościowym.
Przedstawiciele podmiotów, którzy chcieliby związać się określonymi samoregulacjami lub dobrymi praktykami będą mogli skontaktować się z badaczami zaangażowanymi w projekt, w zakresie współpracy we wdrażaniu ich w swoich organizacjach. Jej efektem będzie realna poprawa konkurencyjności określonych przedsiębiorstw oraz pozytywny wpływ na wprowadzaną na rynek żywność.